DİL

Ermenicenin Fransızca, İspanyolca veya İngilizce gibi dilleri de içeren Hint-Avrupa dil ailesine dahil olduğu hemen fark edilmeyebilir. Çünkü Ermenice bu dil ailesinin çok ama çok eski bir koludur. Yine de, dikkatle bakarsanız, bazı Ermenice kelimelerin bazı Avrupa dillerindeki kelimelerle benzeştiğini ayırt edebilirsiniz. Örneğin: şun (köpek) Fransızcada chien [şien]; tur (kapı) Almancada tor; anun (isim) Yunancada onoma; utı (sekiz) İspanyolcada ocho [oço]; luys (ışık) İsveççede ljus [yuis]; gov (inek) İngilizcede cow’dur [kau]. 

Tırçnakir illüstrasyonları (Astghik Vardanian)

Tırçnakir illüstrasyonları (Astghik Vardanian)

Kâtipler ve sanatçılar, bazıları bugüne kadar korunmuş birbirinden güzel elyazmaları üretmişlerdir. Bu sanatçılar, kitapların bölüm başları için hayali kuşlardan yola çıktıkları özel harfl er tasarlamışlardır. Bu özel harfl ere tırçnakir (kuş anlamına gelen tırçun ve harf anlamına gelen kir kelimelerinden türemiştir) denir.

ÇALIŞMA

Haydi biraz Ermenice öğrenelim!

bir
iki
üç
dört
beş

meg
yergu
yerek
çors
hink

Anunıt inç e?
Anunıs______ e. 

Parev
İnçbes es? 
Lav em
Vonts es? 
Voçinç 

Merhaba.
Nasılsın? (Batı Ermenicesi)
İyiyim. (Batı Ermenicesi)
Nasılsın? (Doğu Ermenicesi)
Fena değil. (Doğu Ermenicesi)

Adın ne?
Adım ______.

Yan sayfadaki alfabeden yararlanarak, kendi isminizde yer alan harfl erin Ermenice alfabedeki karşılığını bulunuz. Bakalım isminizi Ermenice harfl erle yazabilecek misiniz?

Ermeniler, Ermeniceye has bir alfabeye sahip olmaktan büyük mutluluk duyarlar. Ermenice alfabeyi Mesrob Maşdots adındaki bir rahip yaklaşık 400 yılında icat etti. Başta 36 harfi olan alfabeye daha sonra iki harf daha eklendi. Türkçe gibi Ermenice de soldan sağa doğru yazılır. Ermenicenin iki ana lehçesi vardır: Doğu Ermenicesi (Ermenistan, İran ve eski Sovyet cumhuriyetlerinde) ve Batı Ermenicesi (Türkiye ile Ortadoğu’da ve kökleri bu bölgeye dayanan insanların göç ettiği diasporada). Krapar adı verilen Klasik Ermenice ise kilisedeki ayin sırasında kullanılan dildir, ayrıca eski metinler ve elyazmaları da Krapar’la yazılmıştır.

Doğu ve Batı Ermenicesindeki bazı harfl erin nispeten farklı okunuşları olabilir. İki okunuş arasındaki fark aşağıda eğik çizgi ile ayrılarak belirtilmiştir. İlk ses Batı Ermenicesi, ikinci ses ise Doğu Ermenicesi için geçerlidir. 

a
p/b
k/g
t/d
e veya ye
z
e
ı 
t
j
i
l
kh
dz/tz
g/k
h
tz/dz
ğ 
c/ç 

Ա ա
Բ բ 
Գ գ 
Դ դ 
Ե ե 
Զ զ 
Է է 
Ը ը 
Թ թ 
Ժ ժ 
Ի ի 
Լ լ 
Խ խ 
Ծ ծ 
Կ կ 
Հ հ 
Ձ ձ 
Ղ ղ 
Ճ ճ 

Մ մ 
Յ յ 
Ն ն 
Շ շ 
Ո ո 
Չ չ 
Պ պ 
Ջ ջ 
Ռ ռ 
Ս ս 
Վ վ 
Տ տ 
Ր ր 
Ց ց 
Ւ ւ 
Փ փ 
Ք ք 
Օ օ 
Ֆ ֆ 

m
y veya h
n
ş
o veya vo
ç
b/p
ç/j
r
s
v
d/t
r
ts
v
p
k
o
f
 

static1.squarespace-10.jpg