Frik – Protest | Գանգատ

2014_Erywan%CC%81%2C_Matenadaran_%2809%29-1.jpg

Frik (c. 1230 - c. 1310) was a prominent medieval Armenian poet. The little we know about his life has reached us through indirect allusions in his poetry. He was born into a well-to-do family but became bankrupt through injudicious business partnerships with people who supplied the invading Mongol army with provisions. Love and joy pervaded his early poetry, but after his reversal of fortune his poetry tackled social issues and inequalities, sometimes calling God to account. Many people have tried – all unconvincingly - to explain this poet’s unusual name or the names of his father (Tagvosh) and paternal uncle (Dodona). In the early 13th century, the letter ‘f’ was a relatively recent addition to the Armenian alphabet and ‘Frik’ was one of the first recorded personal names containing this letter and its associated sound which had been absent in Armenian until the 11th century. 

Below is an excerpt from a long poem by Frik entitled “Protest”. The translation is by Diana Der Hovanessian and Marzbed Margossian (Anthology of Armenian Poetry, New York: Columbia University Press, 1978).


Աստուած արդար և յիրաւի,

Եւ ողորմած յամենայնի.

Հանդէս ունիմ բան մի վիճի,

Թէ դու լսես քո ծառայի:


Just and truthful God,

compassionate to all,

I wish to protest,

if you will listen to your servant.


Այս է զարմանք հիանալի,

Որ կու լինի վերայ երկրի.

Եւ հիացումն ազգի ազգի,

զՈր տեսանեմք ի յաշխարհի:


There are too many paradoxes,

too much to ponder

on your earth,

too much to wonder at.


Գէմ մէկ Ադամ էր ի դրախտին,

Եւ մէկն Եւայ իւր նմանին.

Եւ մէկ բարբառ համազգային,

Մինչև կերեալ պտղոյ ծառին:


Արդ այս բանս է հիանալի,

Եւ առաւել զարմանալի.

Թէ մէկ Ադամ և յԵւայէ

Ո՞րքան ազգեր ծնան յերկրի:


From one Adam and one single Eve,

who spoke one common language,

when the fruit of Eden was eaten, came

so many nations unfriendly to each other.

So many tongues. How astonishing!


Տէ'ր, ոչ խնդրես վըրէժ յայտնի,

Եւ ոչ ցուցանես ակն ամենի.

Գիտես մարմինք եմ մըսեղի

Գեմ արձան չեմք զինչ պըղընձի:


Why do you forgive some, and forgive our grief?

Lord, you do not ask for the obvious vengeance.

And you do not stop the stride of evil

You know we are bodies made of flesh, not of iron.


Մէկն ի պապանց պարոնորդի,

Մէկն ի հարանց մուրող լինի.

Մէկին հազար ձի ու ջորի,

Մէկին ո'չ ուլ մի, ո'չ մաքի:


Here, a prince by birth,

there, a beggar from the start.

A thousand horses and mules for one to drive;

and the other without a single goat.


Մէկին հազար կապիճ ոսկի,

Մէկին ո'չ փող մի պըղընձի.

Մէկին հազար հատ մարգարտի,

Մէկին ո'չ հո'ւլնիկ ապիկի:


This man with boxes of coins,

that one without a copper cent.

One, with strings of pearls, 

another, without a glass marble.


Զդաւվլաթն համէ` թէ ո՞ւր լինի,

Եւ զբաղդն ցոյց թէ ո՞ւր գըտւի,

Որ ի շուրջ գամ տասըն տարի,

Եթէ շալակ մ'ինձ հանդիպի:


Who doles out authority and power?

Where is luck found?

I will walk ten years for a drop.


By Gagik Stepan-Sarkissian